Badania Polarne – hobbystyczne zacięcie..

---

Historia polskich badań polarnych na wyspie Spitsbergen sięga roku 1934, kiedy to oficerowie Wojskowego Instytutu Geograficznego wzięli udział w pionierskiej wyprawie. Od lat ’80 działa tam permanentnie Polska Stacja Polarna należąca do Instytutu Geofizyki PAN. Otworzyło to nowe możliwości na całoroczne i ciągłe badania, a mierzony tam lodowiec Hansa uznawany jest za najlepiej monitorowany lodowiec Arktyki.

W roku 2002 r. powstaje Ogólnopolski Klub Studentów Geodezji przy Stowarzyszeniu Geodetów Polskich, co skutkuje włączeniem w pomiary grona zapalonych studentów – entuzjastów. Pierwszym prezesem klubu zostaje student Politechniki Warszawskiej – Artur Adamek. Jego czynny udział w pracach arktycznych, w ramach współpracy z krajowymi ośrodkami naukowymi, rozpoczął się w roku 2003 i trwa do chwili obecnej.

 

 

Współczesne ekspedycje poszerzyły nie tylko zakres badań, ale również objęły swoim pomiarem nowe obszary Spitsbergenu realizując prace w ekstremalnych, arktycznych warunkach.

 

Główne cele wypraw:

• śledzenie dynamiki lodowca Hansa,
• badania geodynamiczne wokół fiordu Hornsund – pomiar poligonu geodynamicznego założonego 15 lat wcześniej, celem stwierdzenia potencjalnych ruchów płyt tektonicznych.

 

Dodatkowa tematyka prac geodezyjnych:

• badania dynamiki pobliskich lodowców,
• badania wieloletniej zmarzliny (permafrostu)
• badania osiadania konstrukcji inżynierskich,
•  wykonanie mapy sytuacyjno-wysokościowej okolic stacji Hornsund,
• szereg analiz wyników obserwacji na założonej stacji permanentnej GPS,
• kartowanie systemów drenażowych lodowców (jaskinie lodowe).

 

 

 

 

Badania Glacjologiczne

---

Obszary podbiegunowe to najczulsze strefy naszej planety. Mówi się o nich, że to „wylęgarnia pogody”. Tu również najwcześniej
są widoczne symptomy globalnych zmian klimatycznych i ślady degradacji środowiska. Geodeci mają niewątpliwy wkład w toczącą się dyskusję o kondycji naszej planety. Tak szeroki, interdyscyplinarny zakres badań pozwala obserwować zmiany zachodzące w Arktyce,
a co za tym idzie determinuje prognozowanie światowego klimatu.

Określenie dynamiki lodowca to ważna informacja dla oceny jego bilansu ablacji i akumulacji. Prędkość ruchu lodu jest różna dla każdego z lodowców. Ruch ten jest dodatkowo zróżnicowany w obrębie samego jęzora lodowca i ulega zmianom w czasie: dobowym, sezonowym i wieloletnim. Ruch jest również jednym z czynników decydujących o dynamice procesów glacjalnych
i geomorfologicznych.

 

 

Od wielu lat dokonywane są wszechstronne badania lodowca Hansa. Prowadzone od 2000 r. pomiary tyczek ablacyjnych pozwalają m.in. na analizowanie ruchu lodowca wzdłuż jego profilu podłużnego oraz wielu innych procesów zachodzących na jego powierzchni
i w jego strukturze. W 2004r. po raz pierwszy dokonano pomiaru wszystkich tyczek za pomocą metody GPS RTK. Było to niewątpliwie pionierskie i perspektywiczne przedsięwzięcie. Uzyskane wyniki były kontynuacją i uszczegółowieniem wcześniejszych pomiarów. Przedsięwzięcie to otworzyło nową erę w podejściu do pomiarów polarnych.

Stereoskopowe pomiary fotogrametryczne dynamiki lodowca Hansa prowadzone na przestrzeni wielu lat wyraźnie pokazują, że lodowiec ten jest w stanie regresji. Tempo jego topnienia w ostatnich latach wzrosło i wynosi około 60m w skali roku. Należy dodatkowo zauważyć, że zachowanie lodowca jest typowe dla większości lodowców spitsbergeńskich i potwierdza tendencję obserwowaną od prawie stu lat. Można więc mówić o dużej recesji w skali całego mikroregionu. Fakty te wskazują jednoznacznie,
że klimat naszej planety ociepla się.

W badaniach polarnych najważniejsza jest ciągłość obserwacji wieloletnich i całorocznych. Artur Adamek ma w nich swój czynny, wieloletni udział.

 

 

 

Inżynieria Polarna

---

Warunki na Spitsbergenie kształtowane są głównie przez wieloletnią zmarzlinę sięgającą ponad 600m w głąb podłoża, której wierzchnia warstwa w porze letniej ulega rozmarzaniu. Dodatkowe czynniki stanowią tu: noc polarna, suche powietrze, niskie temperatury oraz wyjątkowo duża zmienność warunków atmosferycznych. Wywierają one istotny wpływ na bezpieczeństwo zamieszkujących tu osób. Nieodzownym elementem egzystowania na tych obszarach jest systematyczny monitoring ruchów konstrukcji budowlanych osadzonych w czynnej warstwie zmarzliny.

 

Systematyczny monitoring objął:

• stopy fundamentowe obiektów budowlanych i urządzeń technicznych,
• rurociągi paliwowe i inne sieci przesyłowe osadzone na gruncie.

 

 

W celach poznawczych regularnie pomiarom podlega również sama wieloletnia zmarzlina. Prowadzone badania oparte były o trzy pola testowe: tundrę suchą, wilgotną i brzegową. Delikatna materia, jaką jest powierzchnia permafrost, wymaga bezinwazyjnych metod prowadzenia pomiarów jej deformacji. W wyniku przeprowadzonych badań testowych jako najkorzystniejszą, zarówno pod względem ilości i jakości uzyskanych obserwacji, jak również bezinwazyjność pomiaru, wybrano naziemny skaning laserowy.